بسیاری از زنان پس از وضع حمل دچار درد هایی در ناحیه ی دنبالچه می شوند و بسیاری از فعالیت های روزانه از جمله نشستن و برخاستن، خوابیدن به صورت طالقباز برای آن ها دردناک می شود.
آسیب به دنبالچه حین وضع حمل به علت فشاری که جنین حین عبور از حفره ی لگنی به استخوان دنبالچه وارد می کند، ایجاد می شود. این فشار می تواند باعث آسیب خفیف یا دررفتگی و شکستگی این اسخوان بشود که میزان این آسیب بستگی به آناتومی لگن مادر، سایز جنین و طریقه ی زایمان و .. دارد.
دنبالچه یا کوکسیکس(coccyx) در اکثر افراد 4 مهره ی انتهایی ستون فقرات را شامل می شود. بالاترین مهره ی کوکسیکس ممکن است به مهره های پایینی جوش نخورد اما 3 مهره ی تحتانی اغلب جوش می خورند و محل اتصال محکمی را برای عضلات و لیگامان های ناحیه ی لگن فراهم می کنند. پنج مهره ی جوش خورده ای که بالای کوکسیکس هستند، ساکروم نامیده می شوند. ساکروم و کوکسیکس معمولا حرکات محدودی دارند.
علاوه بر سایز بزرگ جنین، کوچک بودن حفره ی لگنی و پوزیشن نامناسب جنین، شکل ومیزان تحرک استخوان دنبالچه نیز در ایجاد آسیب موثر است.
چه علایمی به شما هشدار می دهند که دنبالچه آسیب دیده است؟
اگر در ناحیه ی دنبالچه احساس ناراحتی و سوزش و درد می کنید این یک هشدار است. درصورتی که حین نشستن، برخاستن و تلاش برای دفع مدفوع دردتان تشدید می شود، تمامی این علایم به نفع آسیب دنبالچه است.
چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک یا فیزیوتراپیست در صورتی که به آسیب دنبالچه شک کنند با انجام معاینه ی فیزیکی و تاریخچه گیری از بیمار تشخیص خود را تایید یا رد می کنند. گاهی لازم است یک عکس ساده (x-ray) نیز گرفته شود.
چگونه درمان می شود؟
در روزهای ابتدایی ماساژ یخ در ناحیه و استراحت پیشهاد می شود، به منظور این که تورم و التهاب کاهش یابد. ممکن است حتی یک مسکن مثل ایبوپروفن نیز تجویز شود. خوابیدن به پهلو راحت تر از سایر پوزیشن هاست.
اگر درد بیش از یک هفته طول کشید مسکن های قوی تر تجویز می شود و توصیه می شود از بالشتک هایی که فشار را از روی دنبالچه برمیدارند استفاده شود. حمام آب گرم نیز به میزان زیادی درد را کاهش می دهد. اگر یبوست دارید باید سعی در برطرف کردن آن داشته باشید چراکه یک عامل تشدید کننده بشمار می آید که برای رفع آن می توانید میزان مایعات مصرفی و غذاهای فیبر دار و فعالیت فیزیکی را افزایش دهید.
در مواردی که استخوان کوکسیکس در محل اصلی خود قرار ندارد و درد همچنان ادامه دارد فیزیوتراپی می تواند بسیار موثر باشد و توسط مدالیته های ضد درد و تکنیک های تخصصی درد را بهبود دهد و کوکسیکس را به محل طبیعی باز گرداند.
در نهایت اگر هیچکدام ار این درمان ها موثر نبود، جراحی انجام می شود.